Το Δέντρο της Ελευθερίας

ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Η Αθηνά (Σοφία) κρατά πίνακα με τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ενώ παιδιά ποτίζουν και παίζουν γύρω από το Δέντρο της Ελευθερίας. Στα πόδια των παιδιών εμφανίζεται το Ελευθεροτεκτονικό σύμπλεγμα Γνώμονα και Διαβήτη ΔΕΞΙΑ: Η Ελευθερία στο ένα χέρι κρατά το Στύλο της Ελευθερίας, ενώ στο άλλο Αλφάδι, Τεκτονικό σύμβολο της Ισότητας των Ανθρώπων

Το δέντρο συνδέεται με ιδιαίτερους Συμβολισμούς ως πηγή ζωής, έμπνευσης και δημιουργίας. Λατρεύτηκε μέσα από τις πολυποίκιλες εκφράσεις του ως ένα ορατό σημείο καθετότητας, ένα σημείο αναφοράς στο χώρο, δηλώνοντας είτε το κέντρο είτε μια αρχή ως σύνορο.

Ζωγραφική απεικόνιση του Στύλου της Ελευθερίας από τον Johann Wolfgang von Goethe, 1793

Σε ένα κλειδί ερμηνείας, συσχετίζεται άμεσα και με την παρουσία του στους τρεις ρυθμούς του χρόνου, καθώς το δέντρο έχει κάποιες ιδιαίτερες ομοιότητες με την ανθρώπινη φύση. Οι ρίζες του είναι οι εμπειρίες του παρελθόντος, τα ακλόνητα θεμέλια που το κρατούν ζωντανό και όρθιο στη μάχη της επιβίωσης. Κι έτσι μέρα με τη μέρα, χρόνο με το χρόνο οι ρίζες προχωράνε σε μεγαλύτερο βάθος, για να μπορέσουν να θρέψουν τους καρπούς της ζωής στο παρόν μεγαλώνοντας το ανάστημά του. Οι χυμοί επίσης που ρέουν στον κορμό και στα κλαδιά είναι απαραίτητοι, όπως το αίμα που ρέει στον άνθρωπο, για να δημιουργηθούν και να αναπτυχθούν στο μέλλον οι νέοι του βλαστοί. Τα φύλλα του, διαμέσου του αέρα, παράγουν θροΐσματα παράξενα, ήχους ιδιόμορφους, σαν να θέλουν να μας μιλήσουν.

Ο άνθρωπος ανά τους αιώνες, τίμησε το δέντρο με ποικίλους τρόπους μέσα από τα έθιμα και τις παραδόσεις του. Η κάθετη ανάπτυξη του δέντρου καθώς και η ταύτισή του αρκετές φορές με το θείο έδωσαν μια άλλη όψη στην ανθρώπινη σκέψη και το συναίσθημα. Για παράδειγμα, ο άνθρωπος, μιλώντας για την καταγωγή και την ιστορία του, χρησιμοποιεί λέξεις που περιέχουν στοιχεία του δέντρου για να εκφραστεί, όπως «το γενεαλογικό μου δέντρο», «οι ρίζες μου», «είναι παιδιά από τον καρπό ενός γάμου» …

Αν και υπάρχει μια μεγάλη ποικιλομορφία ειδών και διαφορετικών ονομάτων, το δέντρο-Σύμβολο, είναι ένα ως «Δέντρο του Ουρανού», «Δέντρο του Κόσμου», «Δέντρο των Θεών», «Δέντρο της Ζωής», «Δένδρο της Γνώσης», «Δέντρο της Ελευθερίας» κ.λπ. και η ουσία του Συμβολισμού του παραμένει ίδια κι αναλλοίωτη.

Η πιο διαδεδομένη του έννοια βρίσκεται στο Συμβολισμό του ως κοσμικό δέντρο (Arbor Mundi), ή ως κοσμικού άξονα (Axis Mundi), όπου το σύμπαν είναι το πελώριο δέντρο από όπου εκπορεύονται οι μορφές της ζωής. Ως κοσμικός άξονας συνδέεται με το βουνό, τον κίονα κι όλα όσα είναι αξονικά. Συγγενικά στοιχεία ως προς το Συμβολισμό του είναι επίσης το κοντάρι και ο στύλος.

ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Φύτεμα του Δέντρου της Ελευθερίας. ΔΕΞΙΑ: Έγερση του Στύλου της Ελευθερίας

 

Το Δέντρο της Ελευθερίας το φύτευαν Συμβολικά, στην περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης, στην κεντρική πλατεία κάθε κοινότητας ως σημάδι ότι άρχιζε μια Νέα Εποχή! Το Δέντρο αυτό συνήθως ήταν λεύκα. Στην κορυφή του Δέντρου της Ελευθερίας τοποθετούσαν ένα κόκκινο σκούφο στολισμένο με σημαίες, κορδέλες και τρίχρωμες κονκάρδες.

Ο Λαός χορεύει γύρω από το Δέντρο της Ελευθερίας.

 Η συνήθεια αυτή διαδόθηκε αργότερα και στις δημοκρατίες που δημιουργήθηκαν σύμφωνα με το γαλλικό πρότυπο! Πολλά από αυτά τα Δένδρα ξεριζώθηκαν μετά την παλινόρθωση της μοναρχίας.

Εχθροί της Ελευθερίας προσπαθούν να κόψουν το Δέντρο

 Πέρα από τα πραγματικά δέντρα, ο όρος «Δέντρο της Ελευθερίας» συνδέθηκε με την φράση του Thomas Jefferson:

«Το Δέντρο της Ελευθερίας πρέπει περιοδικά να ποτίζεται με το αίμα των αγωνιστών και των τυράννων»

Το Δέντρο της Ελευθερίας

Εύχομαι κάποτε, το Δέντρο της Ελευθερίας,
να γίνει τόσο δυνατό και τόσο μεγάλο,
που κανένα κελί να μην μπορεί να το κλείσει
και καμιά φυλακή να το περιορίσει.
Εύχομαι το Δέντρο της Ελευθερίας,
να το ποτίσεις εσύ ο ίδιος,
με το νερό της αξιοπρέπειας και της υπερηφάνειας.
Εύχομαι το Δέντρο της Ελευθερίας ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΣΥ!

Ν. Καλλιπολίτης [Διδ. - Μέλος της Σ. Στ. "Κοινωνικός Κύκλος 0"]